Af en toe kan ik zelf niet meer uit mijn eigen gedachten komen. Soms ben ik heel traditioneel, soms heel liberaal, soms heel socialistisch en af en toe komt er zelfs nog een vleugje wishful thinking om de hoek kijken. Politiek vind ik super interessant, maar tegelijkertijd een ver van mijn bed show. Ik wil dingen graag praktisch houden, maar vind het ondertussen wel heerlijk om af en toe na te denken over onoplosbare vraagstukken. Moet ik nog verder doorgaan, of snap je ondertussen de rommel in mijn hoofd? Waarschijnlijk is het ook direct de reden dat mijn blog het best aardig doet. Ik vind overal wat van. En zo ook vandaag over schulden. Want ik vind heel veel van schulden. Schulden kan je beter niet aangaan, moeten afbetaald worden en zijn de verantwoordelijkheid van die persoon met schulden. Maar ondertussen vind ik ook dat mensen geholpen moeten worden. Hulp bij het oplossen van de problemen uit schulden, een horizon bieden en misschien zelfs schulden kwijtschelden. Vandaag mijn idee over schulden aflossen 2.0. Want ik denk dat schulden op dit moment niet heel efficiënt opgelost worden.
Schulden in vele soorten en maten
Deze blog gaat er natuurlijk niet om, om alle schulden over één kam te scheren. Mijn hypotheek, wat technisch gezien ook een schuld is, vormt voor mij geen probleem. Nee, in deze blog wil ik het liever hebben over probleemschulden. Schulden waardoor mensen slapeloze nachten hebben, dakloos worden of nog veel erger. Dat zijn de schulden, waar ook heel veel aflosproblematiek is. En die schulden zouden misschien wel opnieuw bekeken moeten worden. Natuurlijk zijn er al een aantal hulpmiddelen, maar er zijn altijd weer mensen die tussen wal en schip vallen. En gelukkig zijn er dan vele organisaties die jou willen helpen om van je schulden af te komen. Toch?
Er wordt heel veel geld verdiend aan jouw schulden
Deze blog is gebaseerd op een verhaal wat een aantal maanden geleden is gepubliceerd. Het verhaal van Marcel. Marcel had €14.000 schuld. Veel geld, maar nou niet dat je zegt: daar kom je nooit meer overheen. Totdat je in de malle molen van de bureaucratie komt. Doordat er een deel niet saneerbaar was, kon Marcel niet in de schuldsanering. Daardoor kon hij zijn andere schuld (bij een verhuurder) niet laten saneren, had hij een huurschuld en kon hij dus ook geen huurhuis krijgen. Doordat je die niet hebt, heb je geen adres en zonder adres geen uitkering, kans op werk en ga zo maar verder. Gelukkig was daar wel hulp. Tientallen verschillende organisaties hielpen Marcel.
Marcel kreeg professionele hulp
Want ja, zo werkt dat in Nederland. Van daklozenopvang tot coaches: iedereen ging Marcel helpen. Er was slechts één nadeel: niemand behalve Marcel was erbij gebaat om de schuld af te lossen. Want, zonder de problemen van Marcel, kregen de instanties geen geld om Marcel te helpen. De daklozenopvang kreeg geld om Marcel onderdak te bieden. Schuldcoaches verdienen hun boterham aan de schulden van Marcel. €14.000 schuld kostte de verschillende organisaties bij elkaar jaarlijks €269.000 voor alle hulpverlening aan Marcel. Jazeker, er had dus €255.000 bespaard kunnen worden als die schuld gewoon betaald was vanuit het hulpverleningspotje. Maar nee, dat mag niet. Nee, Marcel moet het zelf terugbetalen (hoewel onmogelijk) en de hulpinstanties moeten Marcel helpen bij het niet terug kunnen betalen van die schulden.
Hoe effectief is de schuldsanering?
Maar waarom wordt het mensen in sommige situatie zo onmogelijk gemaakt om hun schuld af te kunnen betalen? Natuurlijk, ik ben zeker voorstander dat mensen met schulden zelf deze af moeten betalen. Maar het hoeft ze niet onmogelijk gemaakt te worden. Ze moeten wel die kans krijgen. En misschien moeten we dan in onze maatschappij eens gaan kijken naar alternatieven. Zo is gebleken dat een schuldsaneringstraject zo’n €7.000 kost en dat die persoon gemiddeld genomen zo’n €5.400 bij elkaar spaart om de schuld af te lossen. Het kost dus meer dan dat het daadwerkelijk oplevert. En dat eigenlijk alleen maar om die persoon een lesje te leren. Kan dat dan niet anders? Kunnen we geen schuldsanering 2.0 maken?
Schuldsanering 2.0
Ik ben dan heel benieuwd naar andere mogelijkheden. Kan je bijvoorbeeld iets doen met maatschappelijke participatie? Verplicht een bepaalde periode vrijwilligerswerk doen? Verplicht een cursus “persoonlijke financiën” volgen? Natuurlijk, schulden moeten afbetaald worden en er zullen heel veel bedrijven zijn die al steigeren bij het idee dat dat niet gaat gebeuren. Maar ik denk dat er ook heel veel gemeenschapsgeld verloren gaat aan hulp die helemaal geen hulp is. Die veel geld kost, maar totaal niets oplevert. Schuldsanering 2.0 die een cursus en een verplichte maatschappelijke bijdrage bevat. De rest van het geld wat dat traject normaal kost, gaat naar de schuldeisers. Bedrijven zullen dan namelijk ook opeens veel kritischer gaan kijken naar hun klantenbestand. Schulden zullen niet zomaar meer overgekocht worden, want ze leveren niks op. Want dat zag je laatst al in de documentaire “Schuldmachine“: aan schulden wordt gigantisch veel geld verdiend…
Minder kosten en een grotere bijdrage aan de maatschappij
Wat vind jij ervan? Moet iemand met schulden zodanig op de blaren zitten, dat ze echt niks kunnen? Laat ze maar gigantisch hard werken om een klein beetje van hun schuld af te laten betalen in een relatief duur systeem? Waarom zit er niet een verplichte cursus “omgaan met geld” bij? Natuurlijk, dit is niet voor iedereen nodig of van toepassing, maar juist daarom is het ook zo nodig om verder te kijken naar mogelijkheden. Een pakket op maat voor die specifieke situatie. Heb je gewoon dikke pech gehad met je bedrijf en zit je daarom in de schuldsanering vraagt hele andere hulp en maatregelen dan iemand die persoonlijke schulden heeft en door de regels er niet vanaf kan komen. Kijken we dan nog wel echt naar het totaalplaatje van iemand, of doen we gewoon maar lekker ons eigen ding? Spenderen we ruim twee ton aan iemand die slechts €14.000 schuld heeft. Marcel leert er echt niet zoveel van hoor…
Schulden op een andere manier ‘betalen’
Ik denk dat schuldhulpverlening toch wel een aanpassing nodig heeft. Dat mensen hun schulden op een andere manier zouden moeten betalen. Die cursus die ik eerder noemde is namelijk ook een betaling. Een betaling in de vorm van een verlaging in de kans dat je nog een keer in de schulden komt. Vrijwilligerswerk is een betaling in de vorm van de maatschappij een stapje verder helpen. Je helpen sociale contacten te behouden zonder dat het je geld kost. Een steentje bijdragen. Inderdaad, bedrijven of schuldeisers krijgen nog steeds niet hun geld ermee terug. Maar het biedt zoveel meer nieuwe kansen en het is zoveel goedkoper dan het huidige systeem. Onder welke politieke stroming een gepersonaliseerde schuldsanering valt, geen idee… Ik denk dat het voornamelijk probleem oplossend denken is. Want alle problematische schulden en wat daaraan verdiend wordt, dat is het echte probleem!
Hoe loopt het met Marcel af?
Marcel heeft een stip aan de horizon. Hij is gelukkig ondertussen echt geholpen en gaat er denk ik wel komen. Benieuwd naar zijn verhaal? Je leest het op deze website.
Het is complete waanzin. Er is in Nederland sprake van een echte schuldhulpverleningsindustrie Het is een bedrijfstak geworden waarin degene met de schuld niet langer centraal staat maar de organisaties eromheen.
Het zou geen kwaad kunnen om bij de nieuwe aanpak ook te kijken naar de mate van verwijtbaarheid waardoor een schuld is ontstaan. Schuld door echtscheiding en gedwongen verkoop van het huis is een andere schuld dan alles kopen wat los en vast zit..