Op is ook echt op!

Een nieuw onderzoek van het Nibud. Eentje die mij niet verbaast, maar die wel erg belangrijk is. Een scholierenonderzoek over hoeveel scholieren nou te besteden hebben en of dat ook echt genoeg is. Dit onderzoek is vandaag gepubliceerd en voor het laatst in 2016 gedaan. Verrassende uitkomsten? Niet echt. Interessante zaken waar we wat mee kunnen? Zeker! De conclusie: jongeren hebben meer te besteden en jongeren hebben meer geld tekort.

Hoeveel heeft een scholier nou te besteden?

Vrij interessant is dat een scholier gemiddeld in de afgelopen vier jaar dus €35 meer te besteden heeft per maand. Dat was €112 en is nu €147. Daarbij zijn er vier verschillende inkomstenbronnen die alle vier iets omhoog zijn gegaan. Daarbij gaat het om zakgeld, kleedgeld, bijbaan en vakantiewerk. En voor die €147 moeten die scholieren dus alles doen. Nou, alles… Dat is dus ook veranderd. Er is aan deze generatie gevraagd wat ze nou zelf moesten betalen en wat hun ouders nog steeds voor hen betaalt. En wat blijkt: Dagjes uit, telefoon en vakanties worden vaker door de ouders betaald dan vier jaar geleden.

Waar geeft een scholier nou z’n geld aan uit?

Wat is nou de ultieme droom van een scholier om geld aan uit te geven? Je hebt €147 te besteden en je mag ermee doen wat je wilt. Het vaakst wordt er geld uitgegeven aan eten, snoep en drinken, gevolgd door cadeaus en games. Het meeste geld wordt (gelukkig) uitgegeven aan kleding, gevolgd door vakantie en uitgaan. Het is dus gelukkig niet zo dat al dat geld opgaat aan zakken chips en bakken snoep. Er gaat wel degelijk geld naar kleding (waar het voor een deel ook voor bedoeld is) en er wordt gelukkig ook gespaard om eens met vakantie te gaan. Maar toch is er een probleem.

Er is geld tekort bij scholieren

Als we naar de consumentenprijzenindex kijken, zijn consumentenprijzen tussen 2016 en 2020 zo’n 8% omhoog gegaan. Scholieren hebben in dezelfde tijd ruim 31% meer inkomsten. Je zou toch zeggen dat dit helemaal goed moet gaan. Maar toch gaat er iets mis. In 2016 gaf 57% van de scholieren aan nooit geld tekort te komen. Dat is in 2020 gedaald naar 45%. 55% van de jongeren heeft dus (wel eens) geld tekort. De oplossing: papa en mama. Het gebeurt dus schijnbaar met regelmaat dat die hand weer opgehouden wordt. Dat er geld tekort is en dat pa en ma nog even bij mogen springen. Dat gebeurt soms, maar soms ook niet. Ze moeten er maar mee leren omgaan. Op is ook echt op.

Hoe gaan geldzaken bij scholieren in de praktijk?

Het AD heeft naar aanleiding van dit onderzoek een interview gedaan. En inderdaad, onvoorziene uitgaven worden wel eens bij de ouders gevraagd. Bijvoorbeeld dat kapotte telefoonscherm. Ja, zie dan als ouder maar je poot stijf te houden. Er is gewaarschuwd en nu is het kapot. Dan moet het maar uit je spaarpot. En dat doet pijn, maar daar leer je wel het meeste van.

Waarom is er nu al een geldtekort als je scholier bent?

Ik weet nog goed in mijn scholierentijd. Er was een luik dat op school open ging waar je dan wat drinken of een snack kon kopen. En mijn moeder was daar heel simpel in. Wat je van huis meeneemt aan boterhammen en drinken, vind ik prima. Maar als je op school wat wil kopen, moet je het zelf betalen. Dat waren extraatjes en daar moest ik gewoon zelf voor werken. Nou, ik had het al snel door en gelukkig al mijn vrienden ook. Dat blikje uit de automaat was natuurlijk wel leuk, maar nodig was het zeker niet. Maar dat schijnt tegenwoordig dus wel anders te zijn. Groepsdruk en met elkaar iets halen is veel meer normaal geworden. Waarom zou je van thuis boterhammen meenemen, terwijl je ook lekker een frikandelbroodje kan halen. Of een patatje bij de snackbar om de hoek… Later in mijn MBO tijd zag ik dat ook steeds meer gebeuren. En natuurlijk is dat heel lekker. Maar op de een of andere manier had ik toen ook al door dat ik een half uur moest werken voor dat patatje. En ik was aan het sparen voor andere dingen, dus elke keer wat eten halen, was een half uur langer werken voor mijn spaardoel. Ik wist het wel…

Wat mij opvalt bij de uitgaven van de scholieren

Sommige dingen vind ik erg opvallend. Zo krijgen best veel scholieren (50%) kleedgeld. Dat mogen ze dus naar eigen inzicht besteden aan kleding. Dat zijn eigenlijk vaste lasten waar de ouders een bijdrage voor doen. Maar waarom doen ze niet zo’n bijdrage voor de mobiele telefoon? Telefoongeld ofzo. En zo zullen er wel meer dingen zijn waar ouders een goede bijdrage voor doen, maar waar de scholieren niks van zien. Bijvoorbeeld schoolgeld. Boeken, schriften, pennen en potloden heb je gewoon nodig. En dat is niet erg om dat als ouder te betalen. Maar betrek de kinderen erbij. Laat ze zien hoe hard je ervoor moet werken en sparen. Misschien begint het daar wel mee. Geef ze naast kleedgeld ook geld voor een telefoon, voor schoolspullen en noem maar op. Laat ze ervaren dat er best veel geld binnenkomt, maar dat er ook best veel geld opgaat aan dingen waar je het liever niet aan uit zou willen geven. En dat je dus ook voor die ‘niet leuke’ dingen geld moet sparen.

Kinderen grootbrengen met geld blijft lastig

Ik heb geen kinderen, dus ik zou ook niet weten hoe het moet. Maar ik kan me heel goed indenken dat het enorm lastig is. Dat je het beste met ze voor hebt, maar dat ze ook gewoon moeten leren. Dat je moet leren sparen, moet leren dat je het maar één keer uit kan geven en dat op ook echt op is. Natuurlijk kan je lenen, maar ook dat heeft weer consequenties. Ik denk alleen wel dat die schoolperiode een uitgelezen kans is om ze met wat kleinere bedragen en in een meer beschermde omgeving ermee om te leren gaan. Want nu is het een keer wat schoolspullen voor een paar tientjes. Straks is het de huur van honderden euro’s. Waar maak je liever de fout?

Geld tekort zit tussen de oren

Even opletten op deze titel: overal heb ik het over scholieren, behalve bij deze titel. Want ik denk namelijk dat heel vaak ‘geld tekort’ tussen de oren zit. Natuurlijk zijn er extreme gevallen en zullen er echt mensen en gezinnen zijn die letterlijk geld tekort komen. Maar ik denk dat het grootste deel van de mensen geen geld tekort hebben. Wat er wel gebeurd is dat ze teveel uitgeven en daardoor niet rond kunnen komen. Maar net zoals bij die scholieren gaat het geld dan op aan dingen die niet essentieel zijn. Waar voldoende alternatieven voor zijn. Dat jij nou perse een A-merk wil kopen, wil niet zeggen dat het goedkope merk geen goed alternatief is. En van die maaltijdboxen bieden een hele leuke variatie in je eten. Maar voor twee personen drie maaltijden betaal je (inclusief verzendkosten) €40! Elke week weer! Dat is €13 per maaltijd! En dat terwijl je voor de helft ook een hele gezonde en gevarieerde maaltijd neer kan zetten. Op die manier draag je wat mij betreft bij aan je eigen geld tekort en zit het dus vooral tussen je oren. Net zoals al die scholieren waarbij hun geld opgaat aan patat, snoep en chips…

Benieuwd naar het Nibud onderzoek? Dat kan je hier teruglezen. Het 57 pagina tellende document is misschien wat veel. Gelukkig is er ook een factsheet met de hoogtepunten op een rijtje. Het artikel van het AD over dit onderzoek vind je hier.

Hoe voed jij jouw kinderen op met geld?